આરોગ્ય.કૉમ - ગુજરાતી

(તરૂણતા પ્રાપ્ત કરવાની ઉપચાર પદ્ધતી) આયુર્વેદના પાઠ્યપુસ્તમાં "જિયૂવ્હેનેશન (તરૂણતાનું ટકી રહેવું)” ને "સાયન" કહે છે. આયુર્વેદમાં "સાયન" ની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે કરવામાં આવી છે - "સાયન એટલે જ ઉમરને ઓછી કરવી એટલે તરૂણતાને ટકાવી રાખવું તથા જૂના રોગો (લાંબા સમયથી ચાલી આવતો રોગનું ) નાશ કરે છે. "આમાં વિશિષ્ટ ઔષધોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે ઉ.દા. ચવનપ્રાશ. આયુર્વેદ અનુસાર Rejuvenation ઉપયોગ સુદૃઢ/તંદુરસ્ત રહેવા તથા બીજાને મદદ કરવા માટે થાય છે. આનો ઉપયોગ કરી આપાણે આપાણી આધ્યાત્મિક શક્તિ વધારી તેનો ઉપયોગ સમાજ, દર્દીઓ , ગરીબ, નિર્બળ, લોકો માટે કરવો. "સાયન" ઉપચાર પદ્ધતીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ માંસપેશિમાં enzymes ના કાર્યને સંતુલિત તથા કાર્યક્ષમતાને ટકાવી રાખવું. આ ઉપચાર પદ્ધતીમાં માંસપેશીને પુન:જીવંત કરવામાં આવે છે. આને લીધે મનની શાંતતા બનાવી રાખવા તથા હાડકાં અને મજ્જાતંતુની મૃદુતા ટકાવી રાખવામાં ઉપયોગી થાય છે. આને લીધે વૃદ્ધત્વની પ્રક્રિયા રોકાય છે અને વધતી વયમાં વર્તાય આવતાં રોગોને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.

ઉપચાર શરૂ કરતાં પહેલા નીચે દર્શાવેલ બંને મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખો
પંચકર્મમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે વિશિષ્ટ ઉપચાર દ્વારા શરીરમાં પાચનક્રિયાથી નિર્માણ થનાર નકામા પદાર્થને કાઢી શરીરને અંદરથી સ્વચ્છ કરવામાં આવે છે. શરીરમાંથી જે (ખોરાક દ્વારા રોગ નિપજાવતું જે - Toxins) ને કાઢી નાખ્યાં પછી "સાયન" નો ઉપચાર કરવાથી અસરકારક પરિણામ મળે છે. તે ઉપરાંન્ત પણ આ પ્રકિયાનું અસરકારક પરિણામ મળી શકે છે.

"સાયન" ઉપચારનો ઉપયોગ કરેલ વ્યક્તિ આરોગ્યપૂર્ણ સમાજનું નિર્માણ કરે છે, વિચાર, બોલવાનું અને કાર્ય કરવાનું શિખવવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં આ ઘટકને આયુર્વેદમાં ખુબ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે.

સાયન ઉપચાર પદ્ધતી બે પ્રકારે કરવામાં આવે છે
કુટીપ્રવેશિકા
સાયન ઉપચાર કરવામાં આવતો હોવાથી દર્દીને દવાખાનામાં રહેવું પડે છે. વિશિષ્ટ પ્રકારની કૂટીર (ઝૂંપડી)/ઓરડાની વ્યવસ્થા તેને માટે કરવી પડે છે. ડૉકટરના જણાવ્યા પ્રમાણે આહાર અને પરેજીનો દર્દીએ સંપૂર્ણ પણે પાલન કરવું પડે છે. સાયન (Rejuvenation) નો ઉપયોગ કરતાં પહેલા દર્દીએ પંચકર્મનો ઉપચાર કરવો પડે છે. તેને કારણે વ્યવસાય/નોકરી કરનારા માટે આ પદ્ધતી યોગ્ય પૂરવાર થતી નથી.

વાતાતપિકા (Vatatapika)
(ઉચ્ચાર - Vaa-taa-ta-pi-ka) જે વ્યક્તિને આયુર્વેદિક દવાઆનામાં રહેવા માટે સમય નથી તેવા લોકો માટે આ ઉપચાર પદ્ધતી અત્યંત યોગ્ય છે. સાધારણરીતે રોજીંદા કાર્યને નિયમિત રાખવા માટે આ પદ્ધતીનો ઉપયોગ કરી શકાય. ડૉક્ટરના જણાવ્યા પ્રમાણે આયુર્વેદીક ઔષધોમાં સાયન/મિશ્રણનો સમાવેશ હોય છે. આ ઔષધોને સૂર્યોદયના સમયે ખાલી પેટે લેવાની હોય છે. આ ઔષધોનો ઉપચાર પંચકર્મનો ઉપચાર ન કરતા પણ કરીશકાય છે.